Những lời nói tiêu cực của cha mẹ ảnh hưởng đến con cái như thế nào?
Có một câu nói rất hay như thế này “ Đứa trẻ hạnh phúc dùng tuổi thơ để ôm ấp cuộc đời. Đứa trẻ bất hạnh sẽ dùng cả cuộc đời để chữa lành tuổi thơ”. Điều này cho thấy những điều cha mẹ dạy, cha mẹ làm, cha mẹ nói với con trẻ có ý nghĩa vô cùng lớn lao và ảnh hưởng đến cả cuộc đời của con
Một thí nghiệm của Nhật Bản về sức mạnh của lời nói đối với 03 hũ cơm cũng cho thấy lời nói của chúng ta có sức mạnh chữa lành nhưng cũng mang tính sát thương rất cao.
Thí nghiệm này được thực hiện như sau: Người ta cho cơm vào 03 cái hũ thủy tinh và đặt chúng trong điều kiện môi trường như nhau.
Đối với hũ cơm thứ nhất: mỗi ngày người ta nói những lời tiêu cực với hũ cơm thứ nhất. Ví dụ: mày là đồ vô tích sự/ đồ đáng ghét/đồ bỏ đi/tao không cần mày/....
Đối với hũ cơm thứ hai: Mỗi ngày người ta nói những lời tích cực: cảm ơn mày/ nhờ mày mà tao không bị đói/ mày rất ngon/ tao rất thích ăn mày
Đối với hũ cơm thứ ba: Ngươi ta không nói hay làm gì cả
Kết quả sau 1 tuần: hũ cơm thứ nhất bị mốc đen. Hũ cơm thứ 2 lên men và có mùi rất thú vị. Hũ cơm thứ 3 bị mốc xanh
Thí nghiệm này cũng có kết quả tương tự đối với cây cối. Những vật tưởng vô tri, không cảm xúc nhưng lại có phản ứng đối với lời nói của chúng ta. Vậy lời nói và hành động của chúng ta sẽ ảnh hưởng đến một đứa trẻ lớn biết chừng nào!
Đặc biệt là những lời nói tiêu cực, dán nhãn, lời nói trong lúc nóng giận, thất vọng, đau khổ,...làm tổn thương sâu sắc đến trẻ. Chúng ta có thể liệt kê những lời nói tiêu cực mà cha mẹ thường nói với con cái :Tao thà đẻ ra quả trứng còn hơn đẻ ra mày/ tao không cần mày/ đồ vô tích sự/ Mày cút đi/tao đánh chết mày/phá như quỷ/mày chẳng mang lại điều gì tốt đẹp cả/mày chỉ toàn mang lại rắc rối cho tao thôi/ tao không cần mày nữa/tao ghét mày/ mày không được tích sự gì cả/vì mày mà đời tao khổ thế này/mày không học lớn lên chỉ có đi nhặt rác/mày chỉ được cái bày bừa là giỏi thôi/mày ở bẩn như heo/tao không muốn nhìn thấy mày nữa/ mày biến đi cho tao nhờ/ cái nhà này không có chỗ cho mày/mày không phải là con của tao,...
Những lời nói kiểu như thế này khiến trẻ tin rằng cha mẹ không cần chúng. Chúng là đồ đáng ghét. Chúng không nên được sinh ra. Chúng không phải là một đứa trẻngoan. Chúng không xứng đáng với tình yêu và sự hi sinh của cha mẹ. Chúng là gánh nặng của cha mẹ.
Một nghiên cứu của đại học Oxford chỉ ra rằng những đứa trẻ từ 02 đến 07 tuổi chưa phát triển hoàn thiện về tư duy phản biện. Nên chúng thường mặc định tất cả những điều người lớn nói là sự thật. Ví dụ: khi con trẻ vứt đồ chơi lung tung. Ba mẹ nói nếu con không dọn đồ chơi thì con chuột sẽ lấy đồ chơi của con đó. Sau này mỗi lần không tìm thấy đồ chơi trẻ sẽ nói là con chuột đã tha mất đồ chơi của con rồi.
Trẻ có xu hướng dễ dàng chấp nhận những điều cha mẹ nói là sự thật. Những điều cha mẹ làm là hình mẫu để bắt chước và hướng tới.
Là cha mẹ, chúng ta hi sinh rất nhiều cho con cái. Chúng ta làm việc vất vả, quần quật sớm tối để lo cho con cái có cuộc sống đủ đầy. Thế nhưng, chúng ta lại thiếu kiềm chế, tức giận, trách mắng, rủa sả khi con làm đổ cốc sữa, khi con không dọn đồ chơi, khi con mè nheo, khi con không chịu ăn món ta nấu, khi con không vâng lời, khi con nghịch bẩn, khi con làm hỏng đồ đạc,...
Làm cha mẹ, chúng ta hoàn toàn có thể hướng dẫn, trách phạt khi con làm sai, khi con bướng bỉnh không vâng lời. Nhưng trên tất cả chúng ta phải làm chủ được cảm xúc tiêu cực của mình để tránh nói hay hành xử trong lúc tức giận làm tổn thương đến con trẻ. Đôi khi một trận đòn con dễ quên hơn một lời nói tổn thương mà cha mẹ nói với trẻ.
Tác giả bài viết: Th.s tâm lý Trần Uyên
